Асқад Мухтор ўгитлари (“Оила ва жамият 08.01.2002)

Бағоят маъруф устозим, таниқли адиб Асқад Мухтор «Ўзбекистон адабиёти ва санъати» газетасида бош муҳаррир бўлганларида, мен бўлимда ишлардим; кайфиятлари хуррам дамларда хоналарига кирардим ва у кишининг мумтоз суҳбатларидан баҳраманд бўлардим.

Дедим:

– Жаъми жумбоқлар ва истиқболлар эшигини бирма-бир очадиган калид недур?

Дедилар:

– Илм, ҳунар, заковат.

Дедим:

– Миллатни камолот сари етаклайдиган кишилар кимлар?

Дедилар:

– Билимли, ҳунарли, ақлли кишилар.

Дедим:

– Бу хислатларга қандай қилиб эришмоқ керак?

Дедилар:

– Катта мақсад ва иштиёқ билан, андак мадад ва раҳмонлик билан.

Дедим:

– Инсон бир бор дунёга келади, уни ҳам билим ва ҳунар йўлидаги машаққатга сарфлаши жоизми?

Дедилар:

– Киши камолот сари интилмас экан, у жаҳолат ботқоғига ботиб қолаверади; жаҳолат эса жами иллатларнинг бошидир.

Дедим:

– Фарзандлар ва шогирдларни не илму ҳунарларга даъват этардингиз?

Дедилар:

– Ўғилларни заминга меҳр қўйишга, келажак касби бўлмиш илмий-техника тараққиёти, компьютер асрорларини обдон ўрганишларига хоҳишманд эдим.

Дедим:

– Ахир, ерга ишлаш билан илмий-техника тараққиёти қутбнинг икки томони-ку?

Дедилар:

– Келажакда уларни бирлаштирган, уйғунлаштирган йигитларнинг қўли баланд бўлади. Зеро, Беҳбудий ҳазратлари таъкидлайдилар: «Ўтган замон учун эмас, келажак замон учун ишлайлик».

Дедим:

– Қиз болаларга истакларингиз?

Дедилар:

– Умр ва қувватларининг лоақал ярмини рўзғорга сарфлашга имкон берадиган соҳага сафарбар этардим.

Дедим:

– Фарзандлар ва шогирдлар ўзга йўлни маъқул топишса-чи?

Дедилар:

– Уларга омад тилардим, кўмак кўрсатардим.

Дедим:

– Айрим фарзандлар, шогирдларнинг андишасизлиги, лоқайдлиги, уқувсизлиги нимада?

Дедилар:

– Ота-оналар ва устозларнинг бебурдлиги, беғамлиги, бетутуруқлигидан.

Дедим:

– Фарзандлар ва шогирдларга тағин тилакларингиз?

Дедилар:

– Касбу корига – садоқат, қавмларга – меҳр, табиатга – муҳаббат!

Дедим:

– Бунга қандай қилиб юришмоқ керак?

Дедилар:

– Садоқатга – эҳтиром, меҳрга – самимият, муҳаббатга -шафқат ва эминлик туфайли.

Дедим:

– Зиддиятларнинг боиси недур?

Дедилар:

– Икки дарвоз бир дорда ўйнолмаслиги, икки қўчқорнинг боши бир қозонда қайнамаслиги.

Дедим:

– Исённинг сабаби недур?

Дедилар:

– Зулм!

Дедим:

– Зулмнинг сабаби недур?

Дедилар:

– Жаҳолат!

Дедим:

– Хасислик ва шуҳратпарастликдан қочмоқ учун нима қилиш керак?

Дедилар:

– Бот-бот пул ва мукофотдан воз кечиб турмоқ керак.

Дедим:

– Бировнинг ҳақига хиёнат қилмаслик учун-чи?

Дедилар:

– Оқибат ва охиратни ўйламоқ керак!

Дедим:

– Атрофингда таъбингга ўтиришмайдиган биқсиқ ва ипирисқи одамлар кўпайиб, дилинг ғуссага тўлганда, нима қилиш керак?

Дедилар:

– Мавлоно Муқимийнинг тўртлигини ёдга олмоқ керак:

Шерсиз эмасдир бешалар,

Бордур саховатпешалар.

Қилманг ёмон андишалар,

Яхшилари ҳам бор экан!