ШАФФОФ ШАБНАМЛАР

   

     Бу йил қалдирғоч ҳаммомга кирадиган даҳлизчада, лампочка устига ин қурди. Уни ҳуркитиб юбормаслик учун ҳамма эҳтиёт чораларини кўрдик: эшикни ёпилмайдиган, лампочкани ёнмайдиган қилиб қўйдим. Набираларга алланималарни қайта-қайта тайинлаган бўлдим.

  Гап шундаки, икки йил илгари айвондан жой танлаб, иннинг ярмини тиклагач, ғойиб бўлиб кетишган эди. Уларни нимадир ( мушук, илон, хакка) қўрқитганди чамаси. Биз надоматлар чеккандик.

БЕХОСИЯТ ТАШАББУСКОРЛАР

               

 

         Ҳожи Каримберди Тўрамуродов ўғлига!

  Каримберди,  саломатмисиз?

   Сиз журъатли журналист чиқиб қолдингиз!

   Аслида сиз “Жийда гули” билан танилгандингиз. Ундан олдин яхши ҳикояларингизни ўқиб, тасанно айтган эдик.

  Диана фожиаси билан эса мудроқ амалдорларни ўйғотдингиз. Айбдорларни жазоланганини ўқиб қувондим. Жазо анчайин юмшоқроқ бўлибди, деб ўйладим. Ҳатто вилоят ҳокими ҳам тавба-тазарру қилганига гувоҳ бўлдим. Бу - сизнинг журъатингиз самараси эди. Энди Каттақўрғонда калтабин амалдорлар ўқитувчи ва докторларни кўча супуришга олиб чиқишмайди! Лекин шунинг учун Дианани қурбон қилишлари аламли эди, албатта! Бошқа туманларда ҳам сабоқ чиқаришса керак!

WHITE RATS

A short story by Nusrat Rahmat

 WHITE RATS

From the diary of the woman day-labourer

When a driver of a rosy-coloured (I have seen this one for the first time) “Nexia” got off, Barno and I went close to him as others did. We put on a smile. This man was about forty years old, tall, firm and friendly. He looked through us and looking at me, approached me as if we were friends.

“Get in the car, - he ordered beckoning to the “Nexia”. I have a work for you.”

“Oh, we are two people”, I said beckoning to Barno.

“That’s fine, both of you can get in, -he said, I will bring two men labourers.”

He went to the place where the men were sitting; when I opened the door with worry, smooth perfume smelled so sweet in the car; we sat on the ironed and clean cloth covered seat.

TRAGEDY

A short story by Nusrat Rahmat

TRAGEDY

 Dedicated to Mirsharif Khujayev

Have you ever paid any attention,  apparently have you understood, analyzed some women’s all poisons, anger and hatred included and sometimes once in a lifetime swearing? I think sometimes as explorers walking among local people, write down folklore, national traditions and customs, it would be better if they collected swearing.

 I came to this conclusion after I had heard my granny (my mother’s, mother’s) swearing every time with new idioms and phrases which used against my father. I will never forget most of them: “I want you to die from severe pain! You are ungrateful!”

FAILURE

A short story by Nusrat Rahmat

FAILURE

  

From the point of geographic, economic and, of course, natural view, the fortune blessed the Jagalvoyli[1]’s people. The top side is the mountain where a river flows all the time. (It rises in spring and destroys the road and bridges. It is very unpleasant, surely) One side is close to the city. Several miles down from the village a crossroad passes. It connects two regions.

According to the above-mentioned facts, it is possible to say that both the city and the mountain feed on the jagalvoyli’s people. In the Soviet period, the village was sometimes the part of forestry and sometimes of a collective farm. But its lifestyle didn’t differ from the neighbours’ and passed on the basis of inner legality. During this period, the village was widened from the slopes, the roofs were covered with slates and the size of yards was enlarged. The “guest” called civilization knocked the gates. However, it is extra to count all of them.

2. ҚЎЛДА ҚАЛАМ БИЛАН

                     

                          Актёрлик маҳорати

   

   1977 йилнинг ноябр ойи эди. Идорадан  (“Қишлоқ ҳақиқати” таҳририяти)  телефон қилиб, эртага Навоий вилоятидаги ”Нарпай” совхози пахта тайёрлаш мажбуриятини бажаришини, шу муносабат билан у ерга Шароф Рашидов боришини, мен ҳам ўша жойда бўлишим зарурлигини айтишди.

  Етиб келганимда, одамлар тўпланиб бўлган эдилар. Улар идорагача бўлган йўлакнинг икки томонида тартиб билан туришар, олдинги қаторда янги либослар кийиб гул кўтарган ва салқин ҳавода дилдираётган қизалоқлар, ундан кейин бир хил яктак кийган муйсафидлар... Булутли осмондан кўз илғамайдиган ёмғир зарралари ёғарди.  Мен ҳам отахонларнинг ортларида туриб, республика раҳбарини кутабошладим.

   Аммо муйсафидларнинг кайфияти байрамона эмасди. “Амирлик замонида ҳам бунақа азоб беришмасди одамларни,  давом этарди улардан бири, далада бир чаноқ ҳам пахта  йўқ, барибир, терасан, дейди. Пахта сотиб олиш учун ҳар куни пул йиғади золимлар!. Пенсияни қўлга олмасдан, уларга тутқазиб юбордим”  

ҚЎЛДА ҚАЛАМ БИЛАН...

                                                 Мунофиқлик

   Вилоят газетасида ишлаганимда руҳий касалликлар шифохонасидан тушган шикоятни текширгани боргандим. Ҳовлидан ўтиб кетаётганимда, юқори қаватдан бир қиз менга мурожаат қилаётганини фаҳмлаб қолдим ва хавотир аралаш унга қарадим. У менга нафрат билан қараб турарди

  –  Болтавой, сан номардлик қилдинг, деди у.– Мени алдадинг! Сочларимни силардинг, қара, ҳаммасини олиб ташлашди.

   Болкондаги қиз-жувонлар бир хил либос  кийган ва ҳаммаларирннг сочлари олинган эди. – Бир кунмас-бир кун мени излаб келишингни билардим...

  Мен ҳижолат тортдим, негадир хавотирим ошди ва қадамимни тезлаштирдим.

  Бош врач ўринбосари билан шикоят хати юзасидан гаплашаётганимда, жиккакроқ бир эркак келиб, менга сўз қотиб қолди.

  – Ака, одамлар бу ерни жиннихона дейишади. Бу – нотўғри. Биз руҳий касалмиз. Хотиним биринчи кечада ўзини осиб қўйди...

  Врач уни жеркиб, ҳайдаб юборди.

  Аслида, шикоят – шифохонадаги жуда ночор аҳвол ҳақида эди ва бу ҳақда газетада чиқиш қилгандим. Аммо йиллар ўтган бўлсада, балкондаги қиз билан жиккак эркак кўз ўнгимдан кетмайди.    Табиийки, қиз мунофиқлик қурбони бўлган; уни қайбирам бетамиз бола алдаган. Жиккакка келин бўлиб тушган қиз биринчи кечаёқ жиннига қўшиб қўйишганини фаҳмлаб, жонига қасд қилган. Бечора келинчакка маҳалла куй, қўшнилар мунофиқлик қилишган – бўлажак қуёвнинг руҳий касаллигини яширишган.  

                                      

                                         Ташналик

   Бундан қирқ  йиллар муқаддам Шофирконга Аму-Бухоро каналидан илк бор сув келганига гувоҳ бўлгандим. Канал соҳилларида тўпланганларнинг сон-саноғи йўқ эди. Боласини кўтариб олган аёллар, муйсафидлар, сипо кийинган амалдорлар...

   Зарафшон дарёсидан сув келмай қолганлиги боис, бу одамлар ташналикнинг ҳамма азобларини бошдан кечирган эдилар. Қўл ювмоқчи бўлишса, бирорта ниҳол ёки экин тубига боришарди. Бир томчи бўлса ҳам шу ниҳол ёки экин намдан баҳра топишидан умидвор бўлишарди. Ҳар қадамда сарғайган дарахтлар, қовжираган экинлар дилингизни хуфтон қиларди.

  Бир маҳал қийқириқлар бошланди. Янги каналда бўтана сув кўринди. Бобойлар қурбонлик учун етаклаб келган қўйларини канал соҳилларида сўйишни бошлашди. Ўсмирлар шодон ўзларини сувга отардилар. Катта ёшдаги эркаклар ҳазил-мутойиба билан бир- бирларини сувга итаришар, қувончларини яширишолмасди. Бир кампир  қаршимда тўхтаб, мени дуо қилакетди.

  – Илоҳим  умрларингдан барака топинглар, омборларинг донга тўлсин, худои таоло насибаларингни сувдай  сероб қилсин...

  Бу онахон каминани канал қурувчиларидан бири деб ўйлаган бўлса ажаб эмас.

   Мен  репортажни тайёрлаш учун қайтганимда ҳам бу ерда шоду- хуррамлик давом этарди.

   Халойиқнинг бундай беҳад сарафроз бўлганини қайтиб кўрмадим.

НОМАЪЛУМ ОДАМ МОНОЛОГИ

                                

                 

 

 

                                                          1    

  Кўз ўнгингизга  қирқ  ёшнинг нари-берисидаги, анча одми кийинган, ўрта бўй,  ўйчан, андак асабий ва зумроқ   эркакни келтираоласизми?

    Ана шу одам,  менман.  Исм-шарифим билан қизиқмай қўяқолинг. Уни айтишга хоҳишим йўқ. Ўзим ҳам жамиятдаги  ўртача одам бўлсам керак-ки,  ҳозиргача қўним топганим йўқ. Дастлаб  судяга шогирд бўлдим,   кейин  уч йил Москвада ишлаб келдим, аниқроғи, мардикорлик қилдим,  сўнг  Самарқандга  қайтиб,  киракашлик билан банд бўлдим.

    Ҳозир уйимда интернет-клуб ва компьютер курси очганман. Маҳалламиз болаларига турли томошалар кўрсатаман, кейин компьютерда ишлашдан сабоқ бераман. Клуб − пулли,  курслар эса бепул.

    Менга ўхшаб,  узлатга чекинган кишиларнинг  улфатлари, дўстлари ҳам кам бўлади. Агар Самандар акани ҳисобга олмаса, бақамти ўтириб гаплашадиган танишим  йўқ ҳисоби.

БОЯҚИШ ЎҚИТУВЧИ ЁКИ ЭРТАКДАН СЎНГ

                      

“...муаллимларнинг бошини силангизлар... Туркистон болаларини илмсиз қўймангизлар...”

         Беҳбудий васиятларидан

  

  Агар бизнинг орамизда яхши одамлар бўлсалар, булар бошлаб мактаб муаллимларидир. Агар бизда фойдали одамлар бўлса, булар ҳам муаллимлардир...

  Шараф сизга, муҳтарам ўқитувчилар! Мусулмонларда ғурурланмоқ учун бирор нарса бўлса, булар ҳам сизлар! Сизнинг фидойи меҳнатингиз қадрига етмаганимиз учун, сизни фақирликда, муҳтожликда қолдирганимиз учун бизларни, ўқитган болаларингизнинг оталарини кечирингиз!”

           Исмоилбек Гаспринский

    

          

                           Ҳозирги китобхон анчайин инжиқ, нозиктаъб – у руҳиятга боғлиқ тафсилотларни, табиат тарҳлари чизилган саҳифаларни хушламайди; киноя ёки муаммолар моҳиятига етиш учун бош қотиришни эп кўравермайди. Лекин ҳақиқат ёки чўпчаклигини  фарқлаб бўлмайдиган воқеалар; охир-оқибат, гуёки, адолат зам-зама қиладиган, ўз ибораси билан айтганда: “қизиқ” олди-қочдилар бўлса, шунда ҳам аввал “чўқилаб кўриб”, дилига ўтиришса ўқийди, бўлмаса, телевизор тугмачаларини бирма-бир босиб (ахир, унинг ихтиёрида талай каналлар; бунга компьютер ҳам келиб қўшилди) юборади ва шўрлик ёзувчи не-не умидларда битган қораламалар қўли осилиб, ноумид  бўлиб қолаверади.