ЁҒОЧ ОЁҚ

"Буни ҳаёт дебдилар ёки ўғлим Улуғбекнинг кундалиги" туркумидан

Дадам, ойим уччаламиз бобомни яъни ойимнинг дадаларини кўргани шаҳарга тушдик. Бобом бизни кўриб, одатдагидек беҳад қувондилар. Мени эркалаган бўлдилар. Ойим билан эса суҳбатлари поёнига етмасди.
– Қайнонанг яхшими?
– Тузук. Тўқмоқчадай.
– У кишини ҳурмат қил! Кексаларнинг дили нозик бўлади.
Ойим бош силкиб, маъқуллаб турган бўлдилар.
Бобомникидан қайтишда шундай бир аянчли ҳолнинг гувоҳи бўлдимки, у бир умр ёдимдан кўтарилмаса керак.
Биз автобуснинг олд эшигидан бир амаллаб кирдик. Ойимнинг кўзи жовдираб бўш ўрин излай бошлади, аммо жойлар банд эди. Бир амаки бизни кўриши билан газета ўқишга тутинди. Кутилмаганда кексароқ киши ўрнидан турди.
– Мана бу ерга ўтиринг!
Бийим отахонга бир сидра назар ташладилар-у негадир унамадилар. – Бўлмаса, болангизни беринг, – мен томон иккала қўлини узатди у киши. Авайлабгина қучоғига олгач, ўша дилкаш оҳангда сўради:
– Оти нима бу сариқвойнинг? Ойим жавоб бердилар.
– О зўр, жуда зўр,–алқаб қўйди отахон. Мен ҳам қизиқиш билан нотаниш отахонга разм сола бошладим. Қарасам, отахоннинг бир оёғи ёғочдан экан. Қизик! Болалигида қандай қилиб ланка ўйнадийкин? Рақсга тушгандачи?! Тавба!
Навбатдаги бекатда у киши тушадиган бўлди. Отахоннинг ўрнига ўрнашган ойим мени қучоққа олдилар. У киши бўлса оёғини ғич-ғич этказиб тушиб кетди. Дадам бошларини сарак-сарак қилиб қолдилар.

Ўша куни дадам иккита шеър ҳам ёздилар. Хоҳишингиз бўлса, ўқишингиз мумкин:
Ёғоч оёқ ғичирлайди,
Ғичирлаб ҳазин –
Мардумларга баён этар ғуссасин, арзин:
Мен арғувон эди бир замон
Сершарбат заминнинг чайир ўғлони.
Чорак аср аввал кесиб беомон ,
Чўлтоқ бир оёққа улашди мани!
Чорак аср мадад бўлдим-у аммо,
Оёқ бўлолмадим, бўлолмайман ҳам.
Чорак асрдирки, менга муаммо:
Мажруҳ этар нечун одамни одам?!
* * *
– Нега оёғингиз йуқ-а, бобожон?
Наҳот туғилгансиз шундай ногирон?!
Эҳ, бундай афтода бўлмасайдингиз,
Қирлар қучоғида чопардик чунон.
Нечун оёғингиз йўқ-а, бобожон?
Қирғин йилларида не-не қўл-оёқ
Жарроҳ столида қолганни
Болакайга уқдириш қийин...