ИБН СИНО ЁЗАДИЛАР...
Шарқнинг буюк олими Ибн Сино ўлкан табиб, файласуф бўлиш билан бирга, истеъдодли шоир ҳам бўлган. Бир вақтлар тақсири оламнинг “Пирўзинома” асарини форс-тожик тилидан ўзбекчага таржима қилгандим. 1993 йили “Суғдиёна” нашриёти уни нашрдан чиқарганди.
“Фарзандга ўгитлар” деган асаримни шунинг таъсирида ёзганман.
* * *
…Одил Анушервоннинг рўзғорида хеч нимарса ҳикматдан кўра қадрлироқ саналмасди ва ул аср ҳакимлари ҳам ҳаммадан эътиқодли ва қанаоатбахш эдилар.
Бир куни Анушервон Бузургмеҳрни ҳузурига чорлаб, деди:
– Истардимки, мумтоз насиҳатлар тингласам, уларда сўзлар сиқиқ, маьно теран бўлса.
Бузургмеҳр бир йил муддат сўраб мазкур хикматларни жамлади ва уларни «Эзгуликнома» деб атади, ҳамда Анушервонга элтди. Унга (Анушервонга) маъқул тушди тасарруфидаги бир шаҳарни унинг (Бузургмеҳрнинг) хусусий мулкига илова этиб, ушбу каломларни зар ҳарфлар билан битишни буюрди. Китобни доим ёнида тутиб, кўп вақтини унинг мутолаасига бахш этадиган бўлди.
Бузургмеҳр сўзга оғиз очиб деди:
– Устозимдан савол айлардим, у жавоб қайтарарди.
Дедим:
– -- Эй устоз, худодан нима тилайинки, унда жами яхшиликлар жамул-жам бўлсин?
Деди:
– -Уч нарса: сиҳатлик, эминлик ва товонгарлик.
Дедим:
– - Ишларимни кимга ишониб қолдирай?
Деди:
– -Ул одамгаки, асл шоҳиста бўлса.
Дедим:
– _ Ким билан эмин бўлай?
Деди:
– +Ҳасадхўр бўлмаган дўст билан.
Дедим:
– +Биҳиштга сазовор киладиган нарса недур?
Деди:
– +Ёшликда илм олмоқ, ҳақ иши билан банд бўлмоқ.
Дедим:
– +Одамлар олдида мўътабар этадиган айб нимадир?
Деди:
– +Ўз ҳунаридан воқиф этмоқлик.
Дедим:
– +Дўст ношоиста ва номақбул чиқса, у билан орани қандоқ қилиб узмоқ керак?
Деди:
– + Уч восита ила: зиёратига – кўришга кам бориш, ҳол сўрамаслик ва ундан хожат истамаслик.
