Асқад Мухтор дедилар. Биринчи суҳбат

         ЗАКОВАТГА ЭРИШМОҚ ХУСУСИДА

Дедим:

_Жами жумбоқлар ва истиқболлар эшигини  бирма-бир очадиган калит недур?

Дедилар:

_Илм, ҳунар, заковат.

Дедим:

Миллатни камолот сари етаклайдиган кишилар кимлар?

Дедилар:

_Билимли, ҳунарли, ақлли кишилар.

Дедим:

_Бу заковат ва ҳислатларга қандай қилиб эришмоқ керак?

Дедилар:

_Катта мақсад ва иштиёқ ҳамда жилла мадад ва раҳнамолик ила .

Дедим:

_Инсон бир бор дунёга келади - умр кечиради, уни ҳам билим ва ҳунар йўлидаги машаққатга сарфлаши  жоизми?

Дедилар:

_Киши камолот сари интилмас экан, жаҳолат ботқоғига ботиб кетаверади; жаҳолат эса жами иллатларнинг бошидир.

Дедим:

_Фарзандлар ва шогирдларни не илму ҳунарларга даъват этардингиз?

Дедилар:

_Уларни заминга меҳр қўйиб, келажак касби бўлмиш – илмий-техника тараққиётини уфқларини эгаллашларига хоҳишманд эдим.

_Дедим:

_Ахир ерга меҳр қўйиш билан илмий-техника тараққиёти қутбнинг икки томонику?

Дедилар:

Келажакда уларни бирлаштирган, уйғунлаштирган йигит-қизларнинг кўли баланд келади. Зеро, Беҳбудий ҳазратлари таъкидлайдилар: «Ўтган замон учун эмас, келажак замон учун ишлайлик».

Дедим:

_    Қиз болаларга истакларингиз?

Дедилар:

_Умр ва қувватларининг лоақал ярмини рўзғорга сарфлашлари учун имкон берадиган соҳаларга сафарбар этардим.

Дедим:

_Фарзандлар ва шогирдлар ўзга йўлни маъқул топишса-чи?

Дедилар:

_Уларга омад тилардим, кўмак кўрсатардим.

Дедим:

_Айрим фарзандлар. шогирдларнинг андишасизлиги, лоқайдлиги, шуурсизлиги нимадан?

Дедилар:

_Ота-она ва устозларнинг бебурдлиги, беғамлигидан.

Дедим:

_Фарзандлар ва шогирдларга тағин тилакларингиз…

Дедилар:

_Касби корига-садоқат, қавмларга - меҳр , табиатга - муҳаббат!

 

Дедим:

Буларга қай тариқа эришмоқ керак?

Дедилар:

_Садоқатга - эҳтиром, меҳрга - самимият, муҳаббатга - шафқат ҳамда эминлик  ила.

Дедим:

_Зиддиятларнинг боиси надур?

Дедилар:

_Икки дорвоз бир дорда ўйнолмаслиги, икки қўчқорнинг боши бир қозонда қайнамаслигидан.

Дедим:

Исённинг боиси надур?

Дедилар:

_Зулм.

Дедим:

_Зулмнинг боиси-чи?

Дедилар:

Жаҳолат.

Дедим:

_Хасис ва шуҳратпараст ҳисобламасликлари  учун нима қилиш керак?

Дедилар:

_Бот-бот пул ва мукофотдан воз кечиб турмоқ керак!

Дедим:

_Бировнинг ҳаққига ҳиёнат қилмаслик учун-чи?

Дедилар:

_Охират ва оқибатни ўйламоқ , Худо ва виждон олдида ҳисоб бериб турмоқ керак.

Дедим:

_Атрофингда таъбингга ўтиришмайдиган, биқсиқ, ипирисқи кимсалар кўпайиб, дилинг ғуссага тўлганда нима қилиш керак?

Дедилар:

_Мавлоно Муқимийнинг тўртлигини ёдга олмоқ лозим:

   Шерсиз эмасдир бешалар

   Бордир саховатпешалар,

   Қилманг ёмон андишалар,

   Яхшилар ҳам бор экан.

Дедим:

_Сиз қайта ҳаётга келсангиз, тағин шу йўлни танлармидингиз?

Дедилар:

_Ҳа, шу йўлдан борардим, аммо хатоларимни такрорламаслик пайида бўлардим.

Дедим:

_Хатоларингиз кўпми, сирми?

Дедилар:

_Умрим давомида кам билим олганим, кўпрақ ҳунар ўрганмаганим, менинг хатоларимдир.

Дедим:

_Демак, инсон фарзанди учун энг муҳими – билим ва ҳунар экан-да?

Дедилар:

_Энг муҳими - ақл!

Дедим:

Наҳотки, билим ва ҳунардан, истеъдод ва тажрибадан ҳам ақл бирламчи ва устун бўлса?

Дедилар:

_Илло, шундай!

Дедим:

_Энди ақлга эришиш йўлларини айтинг.

Дедилар:

_Табиат ва жамият ҳар бир бандага озми-кўпми заковат уруғини ато этади. Уни авайлаб ўстириш, вояга етказиш ҳар кимнинг ўзига вобастадир.

Дедим:

_Ақллиликнинг бош белгилари недур?

Дедилар:

_Киши ақлли бўла бўлган сари одамлардаги бу ҳислатни кўпроқ илғайди ва қадрлайди. Ҳамма нарсага ақли етган одам,  ҳамма нарсани кечира олади.

Дедим:

_Тағин-чи?

Дедилар:

_Хокисор ва камтарин бўлади.

Дедим:

_Хокисорлик ўз қадрини ерга уриш эмасми?

Дедилар:

_Фақат кибор  ва нописандлар наздида шундай.

Дедим:

_Айтинг-чи, устоз, киши суҳандон, хушхат ва боеҳтиром бўлса нималарга эришади?

Дедилар:

_Омад уларга икки қўлини чўзган гўдакдек талпинади.