суббота, 2 ноября 2024 г.

 

АНДАР ХУСУСИ МЕҲРИ ПАДАРУ МОДАР ВА ВАЗИФАИ ФАРЗАНДОН


Дар дунё ягон алломаву нозиму носир нест, ки падари бузургвору модари муқаддасро мадҳу ситоиш накарда бошад. Алалхусус, шоиру фозилон нисбати меҳри беҳудуди модарон такрор ба такрор назди онҳо саҷда кардаанд.

Як замон ман ҳам ба ин мавзӯи мӯътабар даст зада, шеър навишта будам:
Бар шумо наззора чашмони банур,
Нест аз ман, эй азизон...
Чун таваллуд ёфтаам бо «чашми кӯр»,
Гуфтаанд: «Эй қисматат ин аст, дон».
Ҳис намекардам:
«Чӣ шаб, чӣ рӯз ҳам
Ё баҳор чӣ, наҷми рахшон бар сарам
Аз саҳар то шом хомӯш хонашин
Нобино буд ҳарду чашмам ҳамчунин.
Аввали фасли баҳор аз Тошканд
Духтуре оварду гаштам шод ман.
Ӯ профессор буд, чашмам бидид,
Гӯш карду арзи ҳоламро шунид.
- Гарчӣ душвор гуфт, бино мекунам,
(Ҷӯшу туғён бо умед мезад дилам).
Ин ягона роҳ дорад
Одаме
Ҳарду чашмаш гар диҳад
Чун марҳаме.
Кофта мегирам ҳамон
Ҷойгир созам чунон
Дӯстонашро падар зуд ҷамъ овард
Ёрӣ пурсид.
Лек кист он ки диҳад чашмони худ
Ёки қисмат ин гузид.
Чашм додан, гуфтаанд, оҳ, даҳшат аст,
Боз хешу ақраборо ҷустааст.
Рад карданд оқибат хешу табор
Ёфт рӯзе як гадоро ин сафар
Дарди худро рехт аз дил ҳам падар.
Гуфт: «Як чашмат фурӯш. эй ҷӯраҷон...»
Аз ҳаросу бим гурехт ӯ он чунон
Ғусса мехӯрдам хамӯш, оҳ, бенаҷот!
Ногаҳон омад ба гӯшам боз дод,
Охир, ин овози модарҷони ман.
Хестам аз ҷо, не, набуд дармони ман.
Сониян...
Донам, оҳ бечора модар, он замон
Додааст он ҳар ду чашмаш армуғон.
Баъди он хуфтам ба ҷои хештан,
Духтур омад, ҳуш парид, дар хоб ман.
Фурсате бигзашту рафт –
Рухсатам омад ба даст!
Докаро бигрифт духтур бо ҳунар
Ҳастиро дидам ман аввал ҷилвагар.
О, ошуфта дунё, осмон, ахтар, моҳ!
Одамонро дидам аввал ин пагоҳ.
Хона оям, модарам дидан замон,
Ин ҳаёт бар ман ҳаром, гуфтам чунон.
Ҳарду чашми модарам буд нобино,
Мегирист аз зӯрии дард, эй Худо!
Вай ба даст оҳиста медошт ин сарам,
Меҳрубон мебӯсид ин чашми тарам.
Бар шумо наззора ду чашмам яқин,
Нест аз ман, дӯстон
Аз модари ҷонам ҳамин!

 

БИР СИҚИМ ТУПРОҚ ЁКИ ФОЖИАНИНГ КЎЛАМИ ҲАҚИДА

 

 Қадимги файласуфлар борлиқ тўрт унсурдан иборат деб ҳисоблашганБу дадил материалистик қараш Аристотелдан бошланганУ табиатда мавжуд нарсаларниг бари тупроқсувҳавоолов  ва бўшлиқдан иборат деб ёзади.Бу фикр  асрий баҳсларга сабаб бўлган. Шарқнинг буюк олими Форобий эса бу муқаддас мавжудотлар  фақат тупроқ, ҳаво, сув ва олов деб билади.

    Ҳар қандай шароитда ҳам тупроқни биринчи ўринга қўйишгани, камина учун ҳамон жумбоқ. Эҳтимол, инсон тупроқдан яралиб, тупроққа кетиши назарда тутилгандир ёки тирик мавжудот тупроқ туфайли тириклиги ҳисобга олингандир...

   Афсуски, тупроқнинг унумдор қатлами жуда юпқа бўлади. Бизга ризқу рўз ато этадиган қатлам 10-40 сантиметрдан ошмайди. “Оналик қатлам” деб номланадиган пастки қават эса ҳосил бермайди. Ўсимлик илдизига эътибор беринг; у ён томонга қараб тарвақайлайди. Чуқурликка кетмайди: у ерда ҳеч қанақа минерал йўқ. Ана шу юпқа қатламни сақлаш, бойитиш, келажак авлод олдидаги бурчимиз эканлиги ҳақида сўз юритмоқчиман..

пятница, 25 октября 2024 г.


 

ДАР ХУСУСИ НАВҶАВОНӢ ВА БАРКАМОЛӢ


Эй писари азиз, духтари меҳрубон!
Инак, шумоён дари синни ҳаждаҳсолагиро мекӯбед мекунед. Ҳеҷ ба хотир оварда наметавонам, ки то ин вақт кай хотирҷамъ нишаста, ба шумоён насиҳат кардаам. Замоне гӯшмол додам, гапи сахт гуфтам, чунки он айём бача будедтон. Акнун ба насиҳат гузарам. Зеро акнун ба синне расидаед, ки қадри панду насиҳатро медонед. Воқеан, шуморо солҳои тӯлонӣ, яъне то ба синни ман расидан, ба панду насиҳат гӯш кардан рост меояд.

Нахустин маслиҳатам, ин аст, ки нисбат ба насиҳатам ҳеҷ гоҳ бепарво ва беписанд набош. Бояд синну сол, мартабаи калонсолонро эҳтиром намуда,  панди нобиғагонро қадр намоед. Хондану навиштан бо роҳи худаш, аммо гӯш додан ва фаҳмидан ҳам аҳамияти хоса дорад.

 

ЗЕРИКАРЛИ ҲИКОЯЛАР. ҒАРИБХОНА


“Кексалар уйида бир муйсафид ўзини осибди. Салласини шифтга ҳалқа қилибди-ю...”
Бу гапни таниш журналист, шунчаки гап орасида айтган бўлса ҳамки, ўша бахтиқаро муйсафид кўз ўнгимдан кетмай қолди. Не ситам ё зулм ўтди экан, шўрлик отахонга? Нега айнан салласига осган?
   Кунлардан бирида,  беихтиёр, ўша даргоҳга йўл олдим. Директор мени хушфеллик билан қарши олди. Анчайин сарамжон- саришта бўлган маънавият хонаси, ошхонани кўрсатди, гулзорларни томоша қилдик. Аммо ўз жонига қасд қилган отахон ҳақидаги ахбороти жуда дудмал бўлди. Келганига атиги уч кун бўлган экан. Намозхон экан, Биринчи куни санитар аёл билан уришиб қолибди, эртаси ўғли келган экан, уни ҳайдаб солибди. Бошлиқ ҳамма иллатни  чолнинг ўзига ағдаришга мойил эканлиги сезилиб турарди. Аммо қалбим ниманидир инкор этарди:  мен  кексалар уйини шунчалик ташқи сувратини кўриб, унинг сийратидан бехабар қолганимдек,  ҳалиги кексанинг ички нидолари, ҳасратлари, ғуссаларидан бехабар эдим.

Мен учун жумбоқ бўлиб қолган бу асрорларни фақат ҳикояда акс эттириш мумкин, деган хулосага келдим. Чунки бу жанр тахминлар, фантазиялар ва башоратлар учун очиқ.